[1167]

Ausfertigung von unbekannter Hand a : Zürich ZB, Ms F 62, 247 (Siegelspur) Ungedruckt

Schreibt, weil er sich verpflichtet weiß, für die Konkordie einzutreten. Anlaß seines vorigen Briefs war die Mitteilung Vadians, Luthers jüngstes Schreiben stoße auf Bedenken, worauf er Genaueres in Erfahrung bringen wollte. Daß Luther den Schweizern nicht völlig traut, darf nicht verwundern, da auch sie sich immer wieder durch Vorbehalte abgesichert haben und noch immer gepredigt wird, Christus sei im Abendmahl nicht anwesend. Ruft dazu auf klug zu handeln und brüderlich voneinander zu denken, um die Konkordie zu vollenden.

S. Ego, fratres charissimi ac colendissimi semper mihi, ad vos de communibus ecclesiae negotiis scribens scio me officium meum facere b , quod quidem neque vos ignoratis. Utinam modo sic faceremus nos omnes, qualiter qui studio, fide, industria, vigilantia summa in summam rem incumbunt. Scio, si concordia haec in discordiam nobis exit, fratres, operam suam in ludificandis nobis sathanam non lusisse. Fateor vobis: Cura esse summa tenacissimaque, veritas ut retineatur, debet; at ut ecclesiae concordia restituatur, aeque debet esse summa cura, fratres. Itaque, quicquid ad vos tam sollicite interpellans, iurgans scribo, per dominum vos oro, ut neque me aliquem neque nullum esse putetis, qui id scribo. Scio, quis mihi pectus, quis linguam moveat; scio, quis sit, qui in me vobiscum rixatur. Certe, si maligne quicquam instituo aut molior, scio, dominus omnia consilia nostra mox in lucem palam perducta non solum risum exponet, sed disperdet etiam.

De eo, quod scripsi nuper ² , non obscuro ex angulo prodiit. Scripsit enim Vadianus ³ , communis utique noster, communis utique patriae suae et religionis amicus idem summusque, se sentire incendium novum, offensionem novam, iterum in discrimen fidem eorum, qui nobiscum agunt, apud vos

Basel eingetroffen (vgl. unten Anm. 3). Offenbar ist aus Zürich eine Reaktion auf den ersten Brief erfolgt, auf die Grynäus nun antwortet.

Briefe_Vol_08-207	arpa

---

venire, nisi scriptae a Luthero epistolae interpretem apud vos aequum sint nactae. Scire c igitur cupiebam, in hiis d quid offenderet, ut eo, quod offendit, sublato adversus artes sathanae communire nos melius possemus. Habetis causam proximae meae epistolae.

De offensa vero, quae orta ex ultima Lutheri epistola ⁴ est, verbis paucis dicam. Mihi certe - ut ingenue profitear, quod sentio -, quod facit Lutherus, facere e necessario videtur. Quid enim nos in hac tota concordiae pactione aliud unquam egimus, quam ut Luthero parum fidentes mille nobis modis adversus ¹ ipsum caverimus? Propositum sarciendae concordiae medium confessio nostra ⁵ fuit. Eam quando ad illum unquam sine copiosissima ac circumspectissima interpretatione misimus? ⁶ Recte fuit hoc factum principio, quod ut fieret, ipse quoque operam diligentissime dedi. At cum id semper in ipsaque postrema concordiae coitione g fit, quid aliud Lutherus cogitet quam exceptionibus perpetuo utentes ad ipsam concordiam vere inclinatos non esse? Quid mirum igitur, cum in cavendo nobis ab illo toti quidem simus, si vicissim ipse quoque cavendum sibi a nobis esse putavit. An vero superior eius epistola ⁷ non simplex, non clara, non amica, non sancta satis fuit? Quid, fratres, quod adhuc in vestris concionibus publice non solum dicitur, sed ingeminatur Christum in coena non esse, hic, hic non esse, si modo id est, quod hic ab hominibus gravissimis audimus? Itaque debemus, fratres, diligenter agere, et positis suspicionibus de fratribus fraterne sentiemus h . luro per dominum, si id fecerimus, sine ulla veritatis offensa concordiam caeptam non amittemus.

Oro vos per amorem Christi Iesu, ut me feratis fratrem vestrum, qui dividere vobiscum animam suam paratus est.

Valete in domino.

Simon Grynaeus

vester.

[Adresse auf der Rückseite:] Clarissimis viris fratribus Tyguri dominum profitentibus.