[1217]
Autograph a : Zürich StA, E II 359, 2773r.—2774r. (Siegelspur) Ungedruckt
Erbittet dringend Antwort bezüglich seines Weiterstudiums, da er die Gelegenheit, Martin Peyer nach Wittenberg zu begleiten, nicht verpassen möchte. Bucer ist am 21. Januar mit Neuigkeiten zurückgekehrt, doch Gwalther weiß noch nichts Näheres. Im Auftrag Bedrots berichtet er über eine von [Franz Burchart]geleitete hessisch-sächsische Gesandtschaft nach England, die reich beschenkt wurde; Reginald Poles Bruder [Henry] hat eine Verschwörung angezettelt, worauf die Schuldigen hingerichtet wurden, wie angeblich auch der Bischof von London; die Könige [Jakob V.] von Schottland und [Heinrich VIII.] von England haben Frieden geschlossen und streben durch Heiratspolitik eine Verbindung an. Angesichts militärischer und diplomatischer Vorstöße der Türken wird allgemein mit Krieg gerechnet. [Johannes?] Sturm fordert im Namen der Straßburger Kirche öffentliche Rechenschaft von Erasmus Sarcerius für dessen Vorwürfe gegen Nikolaus Gerbel. Gwalther wird besonders durch Christian Herlin gefördert, der ihn auch privat unterrichtet. Hat noch keinen Boten für den Brief an Nicholas [Partridge]gefunden. Bullinger soll Stephan Willi mahnen, Gwalthers Lautentabulatur zurückzusenden. Grüße.
Gratiam et pacem a domino.
Literas tuas expecto quotidie, patrone humanissime, quibus me certiorem fieri cuperem, quid nam mihi ad proximas Frankfordianas nundinas 1 agendum sit quove commigrandum. Animi mei desyderium ex proximis ad te datis literis 2 , ut opinor, intellexisti b ; tuum de hac re consilium scire cuperem, cuius desyderio nunc adeo teneor, ut nihil mihi gratius contingere posse videatur tuis literis, quae tui animi sententiam mihi testarentur. Quamobrem te rogo, Moecenas 3 charissime, ut, quam primum fieri potest, animum meum inter spem metumque pendentem 4 scriptis tuis releves. Recepit Martinus Beyer 5 a suis literas 6 , qui illi liberam abeundi faciunt copiam; hic autem hoc nunc unum cupit, ut me sui itineris habeat comitem c . Tu, quaeso, effice, ut charissimo amico et suavissimo sodali, quo hactenus fratris loco usus sum, comitatus Vitembergensem scholam invisere possim. Occasio mihi est
Briefe_Vol_09-036 | arpa |
---|
(quantum ego coniicere possum) commodissima; hanc ne transire sinamus, vaehementer obsecro. Quid enim ad tanti itineris pericula et taedium subievandum commodius esse potest quam amicus fidelissimus, cui non modo tua, sed etiam teipsum tuto credere possis. Accedit etiam aliud longe maximum emolumentum, quod et antea eiusdem schola sectator existens optime nunc novit calletque, quo nam modo et studiorum et victus ratio ibi nobis instituenda sit. Quod vero sumptus attinet, quorum luxuriam plaerique obiiciunt, maiores non erunt quam alibi, nisi quod Basileae quidem minores erunt, interim vero studiis meis non usque adeo secundi. Te autem denuo rogo, patrone amantissime, quoniam tu solus es, qui mihi orphano consilii auxiliique copiam fecisti et facis hactenus, ut diligenter, quae in rem meam sint, consyderes, et si unquam Rodolphi tui curam habuisti diligentissimam, hoc nunc concedas (si saltem e re mea esse videbitur), ut charissimi sodalis, quo nunc inter exteros chariorem habeo neminem, comes esse possim. Verum si alia tua fuerit sententia, age, quodcunque tu consulueris, exequar; hoc saltem cures, obsecro, ut quam brevissimo tempore tuum de hac re responsum habere possim.
Rediit ad nos 21. ianuarii Bucerus 7 , qui multa nova attulit, quorum tamen omnium cognitio nondum ad aures meas pervenit. Haec autem d. Bedrotus, ut tibi scribam, mandavit: In Angliarn missi fuerunt landgravii 8 et Saxoniae ducis 9 auspitio quatuor legati 10 , quorum primus fuit Franciscus Vinariensis 11 vicecancellarius Saxoniae , ducis, qui longa disputatione cum Anglo- || 2773v. rum sophistis habita tandem honoribus muneribusque honerati, imo onerati dimissi sunt. Rex 12 enim ipse saepius cum his collocutus varios de ecclesiae reformatione sermones contulit, tandem singulos quingentorum angelatorum 13 munere donatos dimisit. Interea vero nova quaedam coniuratio deprehensa est, quam d Rheynaldi Poli 14 frater 15 fratris consilio contra regem
Briefe_Vol_09-037 | arpa |
---|
machinatus est, ut ecclesiae reformationem inhibere papisticamque tyrannidem in pristinam dignitatis sedem restituere posset. Hic vero cum aliis eius consilii consortibus dignas regi poenas dedit 16 Londoniensis quoque episcopus, ut fama est, qui ante aliquot menses in carceres coniectus est, nunc capitis supplitium subire coactus est 17 . Procedit in Brittanico regno Christi negotium strenue, favet rex pus egregie et in boni vereque pii principis offitio non cessat. Inter Scotum 18 Anglumque pax firma et rata est 19 , ut etiam Scotiae rex filiam suam in Anglorum regis gynecaeum ablegarit 20 . Displicet hoc regis institutum aliis principibus maxime aiuntque Gallorum regem 21 , cum haec ei recitarentur, dixisse Anglorum regem talem se praestare in omnibus, qualiter hii soient, qui imperio eiici cupiunt et regni administratione defatigati illud abiicere vel amittere desyderant.
Bellum apud nos nemo non expectat. Turcarum copias et vires omnes metuunt; hi etenim incursione nova facta ex Ungaria plurimas regiones vastarunt et caepere 22 . Nunc in hoc est Soleymanus 23 , ut certis conditionibus a Poloniae rege 24 liberum per eius regnum transitum nancisci possit 25 Conveniunt etiam Viennae proxime caesaris 26 , Ferdinandi Turcaeque legati de indutus belli acturi 27 . Venetos etiam vexari Turcarum incursionibus te non
Briefe_Vol_09-038 | arpa |
---|
latere arbitror 28 . Quare nunc scribendi modum constituam, si unum saltem adiecero, cuius relatione te exhileratum iri e credo.
Dabit nunc cynicae suae impudentiae poenas, ut spero, condignas Erasmus Sarcerius 29 , qui in Rhetorica 30 sua illa perquam egregia scilicet, in qua Zvinguanos carpit saevisque lacerat convitiis 31 , etiam optimum senem et doctissimum virum Nicolaum Gerbelium 32 Argentinensis urbis civem, sacrilegii
Briefe_Vol_09-039 | arpa |
---|
accusat, ita etiam defendit, ut ad minimum furtum esse affirmet 33 . Hic vero, ut haec ad eum pervenerunt, summa animi acerbitate perculsus indignari ac fremere caepit, tum aliorum Argentinensis ecclesiae ministrorum consilia imploravit. Hi vero communi omnium decreto epistolam et doctam et gravem a Sturmio conscribi curarunt 34 , quam ad ipsum Sarcerium per proprium miserunt tabellarium 35 hoc omnino postulantes, ut Sturmianam illam epistolam imprimendam ipse curet suamque adiungat, qua optimo viro tam tetri facinons palinodiam canat 36 aut eum huius sceleris convincat 37 . 2774r. || Misissem ad te Sturrnianae epistolae exemplar, nisi eam imprimendam fore scirem et temporis obstaret brevitas.
Plura, quae scribam, non habeo, nisi quod satis foeliciter studia mea procedunt et humaniter tractor a doctis, imprimis a M. Christiano Herlino, mathematicorum huius temporis nulli secundo 38 , qui et publice et privatim mihi adest. Publice enim Euclidem profitetur f , privatim mihi et Martino Beyer spherae institutionem, Melae Geographiam 39 et Ptolemei difficiliores locos exposuit, nec adhuc cessat omni modo et tempore mea studia promovere.
Nondum adhuc aliquem nuntium invenire potui, qui vel in Angliam vel Antverpiam proficisceretur; verum si aliquis mihi contingat, curabo, ut ea, quae mandavisti 40 , Nicolao 41 scribam. Praeterea rogo te, ut Stephano Willio dicas, ut meum mihi librum ad chelim conscriptum 42 remittat. Ego enim terque quaterque ei ea de re scripsi 43 ; ille nec scribit nec librum mittit. Quare te rogo, ut cures, ut vel tua authoritate commotus mihi mea remitti curet.
Briefe_Vol_09-040 | arpa |
---|
Salutabis, quaeso, nomine meo matrem 44 et uxorem 45 tuam cum toto tuorum liberorum coetu et universam familiam, Georgium quoque Stadlerum eiusque uxorem 47 .
Argentinçae, 25. ianuarii 1539.
Tui observantissimus
Rodolphus Gvalterus.
Ignosce, quaeso, lituris; nam haec raptim mihi scribenda fuerunt.
[Adresse auf der Rückseite:] An M. Heinrychen Bullinger, predicant zu Zürich zum großen münster, minem getrüwen und lieben herrenn.