[1781]
Autograph: Zürich StA, E II 361, 122 (Siegelspur) Gedruckt: Krafft 128f
Ist sich über die genaue Identität Bullingers im Unklaren, da zur selben Zeit, als dieser Caesarius' Vorlesungen besuchte, ein Heinrich aus Waldshut [Johann Heinrich Scherer] in Köln studierte, der Caesarius nach Münster folgte, als [1519] die Pest ausbrach; sein Gedächtnis lässt nach, und es fällt ihm schwer, seine Gedanken exakt zu Papier zu bringen, wie Bullinger unschwer an diesem Schreiben erkennen kann. Hat die im vergangenen Winter erschienene Bibelübersetzung [,,Biblia sacrosancta"]auf seine Aufforderung hin genau studiert und weiterempfohlen; der [Dom-]Dekan [Graf Heinrich von Stolberg-Wernigerode] und Graf [Hermann] von Neuenahr haben das Werk erworben; erwartet begierig Bullingers Lukaskommentar. Es wurden evangelische Prediger in die Städte der Diözese Köln gesandt, um das Evangelium zu verbreiten, doch die Kölner sperren sich dagegen. Grüße.
Salutem in Christo Iesu, domino et servatore nostro.
Vellem certo scire, quisnam ipse sis, hoc est, quisnam sit Henrichus ille a Bullingerus, qui tam honorifice me et salutare iubet et donat libris suae sane eruditae lucubrationis non paucis. 2 Unde et hanc ob causam bona ex parte apud me iam dudum constitui, uti Francofordiam concederem b , ut ex Froeschovio 3 tandem c certam ac veram tui cognitionem habere possem. Erat per id fere temporis (ni fallor), quo tu Coloniae meus eras auditor d , 4 Henricus 5 quidam ex hisce quoque regionibus cognomento, si recte teneo, Walsshuett, studiosus quidem satis, at, ut mihi videbatur, ingenio non tanto, ut ad eam non solum divinarum literarum intelligentiam, sed et insuper ad e humanarum literarum cognitionem. quas tu probe tenes, pervenire mihi videretur potuisse. Sed "labor omnia vincit improbus"6 . Quare rem facies mihi f gratissimam, si certis indiciis mihi indicaveris statum tuae personae. Idem Henrichus cognomento Walsshuett, cum per id temporis pestis Coloniae plurimum
Briefe_Vol_13-252 | arpa |
---|
grassaretur 7 atque ego proinde Colonia discedens Monasterium in Westphaliam proficiscerer, ille me non multo post secutus est g atque inibi mansit mecum, donec tandem iter Coloniam versus adornaremus. Iam habes, unde de tua persona dubitatio mihi suborta sit. Profectus iam ipse (ut dicere coepi) eam magna ex parte ob causam Francofordiam essem h , nisi corporis imbecillitas et virium debilitas obstitisset, atque memoria quoque tam est mihi fluxa ac lubrica, ut non amplius mihi consultum videatur in humanioribus studiis versari, sed tantummodo id, quod superest temporis, in sacris transigam. Unde etiam fit, ut in literis scribendis minus aptus sim, quippe, quae animo concipio, calamo integre ac perfecte exprimere nequeam, id quod in hisce ad te literis facile perspicias. Cogor tamen crebro literas dare ac scribere ad amicos, qui ad me quotidie prope scribunt, nunc hic, nunc ille.
Quod me novissimis literis tuis 8 commonefeceris, ut Biblia, [quae]i anno superiori, imo hyeme superiori ex Iudae transiatione edita sunt, 9 perspicerem ac perspecta commendarem quam plurimis, id sane feci quam diligentissime. Quo factum est, ut et decanus 10 apud nos in summo templo meo hortatu emerit sibi illa et item comes Nuenarius 11 et nonnulli alii ex vulgo [et]k doctis hominibus. Caeterum commentaria tua in Lucam avidissime expecto non ego tantum, sed et alii complures. 12
Evangelicum negotium apud nos per diocoesim Coloniensem passim divulgatur, atque concionatores undique colliguntur, qui in oppida ipsius diocoeseos mittantur; 13 sed Colonienses hactenus restitant, id quod monachorum
Briefe_Vol_13-253 | arpa |
---|
turba et theologorum factio maxime molitur. Sed dominus dabit gratiam.
Superest, ut mihi te tuis quoque coloribus depingas, sed quid l est depingas, nisi characteribus plausibilioribus exprimas. Vix literarum tuarum versum unum atque alterum legere possum. Bene vale.
Coloniae, ipso die decollationis Ioannis Baptistae.
Ioannes Caesarius, ex animo tuus.
[Adresse auf der Rückseite:] Ornatissimo nec non et humanissimo viro Henricho Bullingero, concionatori apud Tigurum celeberrimo, amico suo optimo et prope incomparabili. Ad manum Froeschovii typographi.