2
[BULLINGER] AN
|
Autographe Abschrift: Zürich ZB, Msc A 82, 50r. -52v. 5 fol. S., sehr gut erhalten Ungedruckt
Freut sich über Weingartners Neigung zur Reformation, erinnert ihn an seine Pflichten als Hirte
und Verkünder des Gotteswortes, und beschwört ihn, im begonnenen Werk mutig fortzufahren.Briefe_Vol_01-048 arpa
Rodolpho Wingartero suo in Christo fratri dilectissimo. Benedictio filli dei et domini nostri Jesu Christi sit super te, frater in Christo charissime.
Effari non possum, quantis gaudiorum cumulis tum me, tum omnis pectoris mei sinus gaudio referserit pulcherrimus iste, qui nuper apud nos spargi de te coepit, rumor de christiano tui animi genio. Macte ergo virtute dei, sic itur ad astra! 2 Evangelion predicas, egregie facis: spetiosissima tuae tuorumque 3 salutis iacta sunt fundamenta. Quid autem hortari incipiam, ut rem divino spiritu inchoatam absolvas, qui id animo moribusque tuis de te spondeas, nihil recusaturum, quod faciat et ad gloriam Christi et ad tuarum ovium salutem? Sic enim ab ineunte juventute seminaria que-50v. dama exhibuisti, quod dei gloriam et proximi compendium spires, atque ob eam rem mirum, quoties te mecaenas [!] noster Volcatius 4 pie quidem laudibus vehat; proinde non erat, quod calcaria tibi
Briefe_Vol_01-049 | arpa |
---|
admovere 5 necessarium ducerem. Facit tamen incredibilis quidam erga te ardor meus, ut currentem, quod aiunt, incitare 6 compellar. I bone, quo virtus dei te vocat, i pede fausto! Ea certe te nunc aetas tenet, ut possis judicare extincto calore et praecipitantia iuvenili, quae vera piaque doctrina et quid ovibus tuis aut comodo sit aut incomodo.
Esto, proclametur a mundo dei evangelion blasphemum! Verum quid mundus cum evangelio commune habet, quid cum carne spiritus, aut veritas cum hypocrisi? An non ipse Christus, dei filius, cum universa fidelium congregatione hac ignominia deturpatus fuit? Et quid aliud ei obiiciunt impii quam: «demonium habes», quid apostolis, nisi: «musto pleni sunt»? Et quid monet Christus aliud per integra loannis capita quam hoc, quod videmus, nempe evangelion male audire apud homines? Quid aliud docet Paulus, quid Lucas in Actis? [Apg 4,1 ff; 5, 17ff u. ö.] Imo in hoc, quod adeo persequtionem patitur evangelion, se ex deo esse palam ostendit. Malorum quidem procellis sic occurrit beatitudinis fons, Christus: «Beati, cum probra in vos iecerint homines» etc. Proinde, cum eorum persequtio seu famae deturpatio, qui verbo dei herent, nihil sit neque novi, fortuiti, neque insperati aut desperati, adeo te persequtio reselire [!] non faciat, ut multo magis attrahat. Ignoras Pauli vocem? «Si adhuc hominibus placerem, Christi servus non essem». Navitae vel aurigae tempestatuum [!] violentiam adeo non verentur, ut certo sciant se non posse nisi sub aeris intemperie negotiari. Iam tu quoque eam subiisti provinciam, in qua non potes non tonitrua atque hominum expectare fulmina. Episcopus es, oeconomus «et dispensator misteriorum [!] dei».
Hic omnino necessum est aut hanc rem cum summa peragere laude, aut cum aeterna defatigari b damnatione. Certum enim verbum domini, quod nobis hoc pacto ab Ezechiele prolatum est: «Fili hominis, speculatorem te dedi domui Izrael; et audies de ore meo verbum et anunciabis eis de me. Si, dicente me ad impium: <morte morieris>, non anunciaveris ei, neque loqutus fueris, ut avertatur a via sua impia et vivat, ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem eius de manu || 51r. tua requiram. Si autem tu anunciaveris impio, et ille non
Briefe_Vol_01-050 | arpa |
---|
fuerit conversus ab impietate sua et a via sua impia, ipse quidem in impietate sua morietur, tu autem animam tuam liberasti.» Hic iam veterum horrendissima damnationum exempla intuere: Nadab et Abiu ignem alienum offerentes in conspectu sanctuarii miserabiliter pereunt; et cui iam dubium, quin omnes simili mortis genere perimantur c , quotquot alienum ignem praeter Christi salvatoris in cordibus fidelium deum glorificantem accendere tentant. Animadversionem vero dei sevissimam in Chore, Dathan, Abyron et Hon silentio iam transiliam, quod alias copiose in Numeris Mosaicis descripta sit. Quanto autem verborum pondere, quanta spiritus numerosa verborum turba peccatum filiorum Hell describitur? Quod scilicet deum ignorarent, «dormirentque cum mulieribus, quae observabant ad ostium d tabernaculi». Ceterum illud, queso, quid aliud est quam verbum dei negligere, — quo neglecto necesse est, ut omnis cadat pietas et dei cognitio - stuprare item animas deum querentes, quas polluunt et a deo abducunt imundo sacrilego et adulterino semine, quotquot aliam doctrinam praeter verbum dei predicant? Prophetes quoque alius, eo, quod non obedisset sermonibus domini dei, a leone discerpitur, neque adminiculatur refugium, quod alius eum prophetes edere iusserat. Procul dubio neque tibi aliorum episcoporum exemplum, mores et vita in hac re patrocinari poterunt, quicquid tandem illi sive predicent sive dicant. Te constituit pastorem super oves suas altissimus, te vult esse pastorem fidelem, in hoc, ut aquam non lutulentam pedibusque turbatam, pascua item non conculcata pedibus, sed viridem herbam proponas sitientibusque aquas adaperias quovis cristallo translucidiores. Tibi luditur ista fabula: beatus, qui intelligit. 8
Prophetae Baal, eo, quod populum dei verbo fraudassent, sevissime et crudelissime ab Helia iugulantur; extat eius rei testimonium 3. Reg. 18 [1 Kön 18, 21 ff]. Sed et Jesaias clamat: «Quod si non dixerint iuxta verbum hoc, non erit eis matutina lux. Et transibit per eam et corruet et esuriet, et cum esurierit, irascetur et maledicet regi suo et deo suo; et suspiciet sursum et ad terram intuebitur: et ecce tribulatio et tenebrae et dissolutio et angustia et caligo persequens, et non poterit avolare de angustia sua.» Subsequitur Hiere-||51v. mias: «A minore quippe usque ad maiorem omnes avaritiae student et a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt dolum. Et curabant contritionem filiae populi mei cum ignominia, dicentes: <pax, pax, pax!> — et non erat pax. Confusi sunt, quia abominationem fecerunt; quin potius confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt. Quamobrem cadent inter ruentes; in tempore visitationis suae corruent, dicit dominus.» Adiicit et Ezechiel: «Quia loquti estis vana et vidistis mendatium, ideo ecce ego ad vos, ait dominus deus. Et erit manus mea super prophetas, qui vident vana et divinant mendatium. In consilio populi mei non erunt» etc. Acclamat et Micheas: «Haec dicit dominus deus super prophetas, qui seducunt populum meum, qui mordent dentibus suis et praedicant pacem, et si quis non dederit in ore eorum quidpiam, sanctificant super eum praelium: Propterea nox vobis pro visione erit et tenebrae vobis pro divinatione; et occumbet sol super prophetas et obtenebrabitur super eos dies» etc.
Briefe_Vol_01-051 | arpa |
---|
Quare, cum his et clarissimis et certissimis dei verbis certo certius poenam intentatam habeas, si ab ipsius verbo desciscas, summa ope adnitendum, ut, quam purissime fieri potest, ovibus tuis verbi dei purissimum pabulum proponas. Cogita te unum esse, e quo omnium tuorum spes pendet et doctrina; perpende te non modo animarum dei esse ductorem, verum et fratrum charissimorum. Sanguineus, profecto sanguinarius, neque lupus modo, sed et latro omnium sevissimus, quos terra tulit, fores, si post agnitam veritatem dulcissimo pabulo tuos illos defraudares; non homo, sed tyrannus truculentissimus f , si etiamnum veritatem illis occluderes! An non tum quidem in te quadraret truculentissima domini vox, ita intonans: «Vae vobis, quia clauditis regnum coelorum ante homines. Vos enim non intratis, nec advenientes sinitis intrare». Aut ut Lucas refert clarius: «Vae vobis legisperitis, quia tulistis clavem scientiae; ipsi non introistis, et eos, qui introibant, vetuistis.» Apertus est et apostoli textus: «Propterea quod, cum deum cognoverunt, non ut deum glorificaverunt neque grati fuerunt, sed frustrati sunt per cogitationes suas et obtenebratum est insciens cor eorum. Cum se crederent esse sapientes, stulti facti sunt» etc. —Nescio, quid magis probum virum movere || 52r. possit. Intuere vel hoc etiam, quot habeas quotidie piarum animarum centurias, quas ceu derelictas cernis coram te assistere ac ardenter salutem spirare 13 .
Quid, si hedos aliquot habeas? 14 Ergo ne pastor es? Ergo ne oves perdende omnes, quia hedi aliquot recalcitrant? Et quid dubitas adhuc? Ecce adsunt praesidia, quibus provinciam delegatam regas. Res est nedum facilis, sed et utilitatis plena; dominus enim clamat per Hieremiam et dicit: «Tu ergo accinge lumbos tuos et surge et loquere ad eos omnia, quae ego praecipio tibi. Ne formides a facie eorum, nec enim timere te faciam vultum eorum. Ego quippe dedi te hodie in civitatem munitam et in columnam ferream et in murum aereum super omnem terram, regibus, principibus et sacerdotibus et omni populo terrae. Et bellabunt adversum te, et non praevalebunt, quia ego tecum sum, ait dominus, ut liberem te.» — Neque est, quod dubites ad te ista pertinere; certe ad te spectant. Nam D[ivus] Paulus ait: «Non scriptum est autem propter Abraham tantum, sed propter nos etiam»; item: «Quecumque scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, ut per consolationem scripturarum spem habeamus». Saltem apostolo fide: «Iam si deus nobiscum, quis contra nos?» Persequi [!], capi, puniri, aut etiam occidi
Briefe_Vol_01-052 | arpa |
---|
possumus, vinci non possumus, quia «vicit leo de tribu Iuda» g [Apk 5,5]. Et quid durum, quid difficile reputares, quod mollit et levigat spiritus ille dei corda nostra renovans et fortificans? 16 Clamat Paulus: «Omnia possum in eo, qui me confortat». Quid vero praemium describere pergam, cum «oculus non viderit nec auris audierit, quae dominus praeparaverit diligentibus se»? Et si non plura, certe vel hoc prestat diligens ovium custodia et digna verbi dei tractatio, ut cum Paulo possimus in ultima illa necessitate, quando mundus nutat, amici ad auxilium torpent, divitiae evanescunt et omnia mundana pereunt 18 , interim sola et misera anima nunquam moriens 19 et tamen morti destinata ei sistitur iudici, qui unicuique retribuit iuxta sua studia; ut, inquam, tum possimus dicere: «Mihi vita Christus est et mors lucrum», «cupio dissolvi et esse cum Christo». Nam «bonum certamen certavi, cursum consumavi, fidem servavi. Quod superest, reposita est mihi iustitiae corona, quam reddet mihi dominus II 52v. in h illa die, qui est iustus iudex, non solum autem mihi, sed et omnibus, qui diligunt adventum ipsius».
Proinde te, charissime frater, per sanctam dei persequtionem et salubrem eius crucem, quam electis suis imittit 21 [!], per sacrosanctum episcopale offitium et per terrorem minarum et iuditii dei, per sanguinem domini nostri Jesu Christi, quem copiose pro suis ovibus fudit 22 , quas tibi tradidit pascendas, per auxilium et inflammationem spiritussancti 23 et illam nunquam marcessibilem [!] vitae aeterne [!] gloriam, perque salutem misere [!]animae tuae et omnium tuarum ovium: obsecro et obtestor, ut coeptum negotium absolvas, in veritate dei praedicanda crescas 24 , sic, ut gloria dei et salus ovium verbo et doctrinae tuae dent testimonium. Deus pacis, misericordiae et infinitae gratiae corroboret te et instituat iuxta ipsius sanctissimam voluntatem 25 .
Cappellae, 15. octobris anno ab orbe redempto 1524.
Salvum te volunt fratres in Christo omnes.